بسم الله الرحمن الرحیم
برتری عترت و اهل بیت (ع)
در قرآن
مأمون عباسی در مهمترین جلسه علمی که
با حضور اندیشمندان و برجستگان ادیان و ملل و مذاهب مختلف در دربار حکومتی خویش
ترتیب داده بود، از امام رضا (علیه السلام) پرسید:
آیا خداوند متعال عترت را بر سایر مردم برتری داده است؟
امام با اشاره به آیاتی از قرآن، چنین فرمود: خداوند عزوجل فضیلت و برتری عترت
رسول اللّه صلی الله علیه و آله را بر سایر مردم در کتاب محکم خویش، به طور
واضح بیان کرده است.
مأمون پرسید: این فضائل در کجای قرآن است؟
امام رضا (علیه السلام) ضمن تلاوت آیات متعددی از قرآن و بیان دلالت صریح و روشن
آن آیات بر برتری اهل بیت علیهم السلام و توضیحات لازم در آن موارد، این آیه را
قرائت کرد: «اِنَّ اللّه ومَلائِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَی النَّبیِّ یا اَیُّها
الَّذینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلیما»؛(1) «خداوند و فرشتگان
او بر پیامبر صلی الله علیه وآله صلوات میفرستند و شما هم ای اهل ایمان! بر
او صلوات بفرستید و تسلیم فرمان او شوید».
آنگاه امام علیه السلام در توضیح سخن خود فرمود: مسلمانان بعد از شنیدن این آیه،
به پیامبر صلی الله علیه و آله گفتند: یا رسول اللّه! ما معنی تسلیم را
فهمیدیم که باید تسلیم فرمان شما باشیم، امّا چه گونه صلوات بگوئیم؟ پیامبر صلی
الله علیه و آله فرمود: بگویید: اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ
مَحَمَّدٍ کَما صَلَّیْتَ عَلی اِبْراهیمَ وَ آلِ اِبْراهیم اِنَّکَ حَمیدٌ
مَجیدٌ؛ بر این اساس، خداوند متعال آل محمد صلی الله علیه و آله را در کنار
پیامبر قرار داده است.
حضرت بعد از بیان این سخن، از حاضرین
جلسه سؤال کرد که آیا در این سخن خلافی هست؟ گفتند: نه.
در این هنگام مأمون گفت: این سخن اجماعی است و هیچ اختلافی در میان امت اسلام در
این زمینه وجود ندارد.
**
امّا از شما تقاضا میکنم در مورد برتری آل محمد صلی الله علیه و آله سخنی
صریحتر و شفافتر از این، از کلام خداوند بفرمائید!
پیشوای هشتم علیه السلام فرمود: به نظر شما در این آیه شریفه: «یس وَ الْقُرانِ
الْحَکیمِ اِنَّکَ لَمِنَ الْمُرْسَلین عَلی صِراطٍ مُسْتَقیمٍ»(2)؛ «یس! قسم به
قرآن حکیم که تو قطعا از رسولان خداوند هستی و بر راهی مستقیم قرار داری»
مقصود از یس چیست؟ علمای مجلس گفتند: معنی یس، محمد صلی الله علیه و آله است و کسی در آن شک
ندارد.
امام رضا (علیه السلام) فرمود: در این آیه شریفه، خداوند متعال بر محمد و آل محمد
فضیلتی عنایت کرده است که کسی نمیتواند حقیقت آن را ادراک کند، مگر از راه تعقّل
و تفکر:
چرا که خداوند در کتاب مقدس خویش، به غیر از انبیاء علیهم السلام بر هیچ کس سلام
نفرستاده و فرمود: «سَلامٌ عَلی نُوحٍ فِی الْعالَمین!»(3)؛ «سلام بر نوح در میان
جهانیان». و فرمود: «سَلامٌ عَلی اِبْراهیم»؛(4) «سلام بر ابراهیم باد». و فرمود:
«سَلامٌ عَلی مُوسی وَ هاروُن»؛(5) «سلام بر موسی و هارون» و در هیچ جای قرآن
نفرموده است: «سلام علی آل نوح و سلام علی آل ابراهیم و سلام علی آل موسی و
هارون»؛
فقط فرمود: «سَلامٌ عَلی آلِ یاسین»(6)؛
«یعنی آل محمد صلی الله علیه و آله «.
مأمون با شنیدن این تفسیر دلنشین و
ارتباط آیات با بیان عالی حضرت رضا علیه السلام ، رو به حاضرین جلسه کرده و گفت:
اکنون فهمیدم که شرح این آیات و بیان آنها در نزد معدن نبوت و اهل بیت عصمت علیهم
السلام می باشد.
**
حضرت در آن جلسه و در ادامه سخنان خویش به آیه ای دیگر استناد کرده و برتری عترت
پیامبر صلی الله علیه و آله را بر دیگران اثبات کرد.
امام آیه »فَسْأَلُوا اَهْلَ الذِّکْرِ اِنْ کُنْتُم لاتَعْلَمُونَ»؛(7)
«اگر نمیدانید از اهل ذکر [آگاهان] بپرسید.» را قرائت کرده و فرمود:
ما اهل ذکر هستیم، اگر نمیدانید از ما خانواده (اهل بیت علیهم السلام) بپرسید.
برخی از اندیشمندان گفتند: به نظر ما مقصود خداوند از اهل ذکر علمای یهود و نصاری
هستند که به برخی از مسائل آگاهی دارند.
امام هشتم فرمود: سبحان اللّه! اگر ما پرسیدیم و آنها هم به دین خود دعوت کردند و
گفتند: دین ما بهتر از دین اسلام است، آیا چنین کاری بر ما جایز است؟!
مأمون گفت: ای اباالحسن! آیا ممکن است این سخن را بیشتر شرح دهید تا خلاف ادّعای
اینها ثابت شود.
حضرت فرمود: بلی، «ذکر» رسول اللّه است و ما نیز اهل [و خانواده [آن حضرت هستیم.
این معنا در کتاب خداوند بیان شده است، آنجا که می فرماید: «فَاتَّقُوا اللّهَ یا
اوُلیِ الالْبابِ الَّذینَ آمَنُوا قَدْ اَنْزَلَ اللّهُ اِلَیْکُمْ ذِکْرا رَسُولاً
یَتْلُوا عَلَیْکُمْ آیاتِ اللّهِ مُبَیِّناتٍ»؛(8) «تقوای الهی پیشه کنید ای
خردمندانی که ایمان آورده اید! زیرا خداوند ذکر را بر شما فرستاد؛ رسولی که آیات
روشن خدا را بر شما تلاوت میکند».
پس "ذکر"، رسول اللّه است و ما هم "اهل ذکر"
هستیم.(9)
یعنی اگر نمیدانید از اهل ذکر - اهل
بیت (ع)- بپرسید.!
پی نوشت:
1- احزاب/56.
2- یس/4 ـ 1.
3- صافات/79.
4- صافات/109.
5- صافات/120.
6- صافات/130.
7- انبیاء/7.
8- طلاق/10 و 11
9- عیون اخبارالرضا علیه السلام ، ج1، ص493.
منبع:کتاب سیره معصومان (علیهم السلام)